Gelezen in BN De Stem: Zien lezen doet lezen.

Onder de bevlogen leiding van juf Anne schoten de leesprestaties op haar school omhoog. De resultaten na invoering van haar leesmethode waren indrukwekkend: binnen een half jaar haalden al haar leerlingen - of ze nu doorstroomden naar vmbo-kader of vwo - niet alleen het niveau dat nodig is om mee te kunnen doen in de maatschappij, maar zelfs een niveau daarboven. Kortom, ze leverde een groep goedgeletterde leerlingen af in een land waar een op de drie 15-jarigen moeite heeft met het begrijpen van een tekst. Ze bundelde haar tips in het boek Een lui letterland.

Goed leren lezen kost tijd en moeite. Je moet niet alleen een grote woordenschat hebben, maar ook onder andere kennis van grammatica, voorkennis van het onderwerp en beseffen wat je al weet. Bovendien is motivatie zeer belangrijk, en precies daarbij is een belangrijke rol voor de ouders weggelegd, meent Steenhoff.

Met deze tips geef jij je kinderen een voorsprong met lezen.

,,Leesopvoeding speelt zich vooral thuis af'', zegt Steenhoff. ,,Dat blijkt uit onderzoek. Natuurlijk draagt school hier ook aan bij, maar kinderen kijken vooral naar wat hun ouders doen. Dus moet je zelf het goede voorbeeld geven en lezen. Er is niets zo lachwekkend voor je kind als dat je van hem of haar iets vraagt terwijl je het zelf niet doet. Je vraagt ook niet aan je kind om zijn kamer op te ruimen als het in je eigen kamer een bende is. Zo is het ook met lezen.''

Vooral moeders spelen de eerste viool als het op leesopvoeding aankomt. ,,Sorry vaders, maar het is wel zo. Moeders geven het voorbeeld omdat ze vaker zelf lezen in het bijzijn van hun kinderen. Kinderen kopiëren dat gedrag. Wat je leest maakt niet veel uit, maar in de ideale situatie verdiep je je ook in de jeugdliteratuur. Dan kun je je kind een boek adviseren dat echt bij hem of haar past. Wat is er leuker dan een boek of tip krijgen van iemand die zich er echt in heeft verdiept en kan uitleggen waarom jij dat zou moeten lezen? Zelfs ik vind dat nog leuk.''

Wie naar de boekwinkel rent voor een goed boek ziet al gauw door de vele 'graphic novels' en strips het leesbos niet meer. ,,Zonde'', vindt Steenhoff. ,,Want van boeken als Dog Man en Leven van een loser gaan kinderen niet beter lezen. Ze zijn makkelijk, hebben veel beeld en zitten vol onderbroekenlol. Je kind zal er ongetwijfeld naar grijpen, want moeilijk is niet leuk. Soms kan zo'n boek ook wel, maar niet altijd. Je vraagt ook niet iedere dag aan je kind wat het wil eten. De kans is dan groot dat het iets met een P is. Voor boeken geldt hetzelfde.''

Moeilijke taken vinden we over het algemeen niet leuk, legt Steenhoff uit. ,,Het wijst je op je eigen tekortkomingen en zonder stevig vangnet om je weer op de been te helpen is dat een ervaring die niemand graag heeft'', weet Steenhoff. Goed leren lezen is moeilijk. ,,Volwassenen zijn vaak vergeten dat ook zij ooit moeite met lezen hadden en hoe moeilijk het was om het te leren.''

Maar om beter te leren lezen, heeft een kind uitdaging nodig. ,,En dat kost tijd en moeite, ook van ouders. Zo heb ik mijn bonuszusje ooit Zwarte sneeuw van Simone van der Vlugt aangesmeerd, een van mijn favoriete boeken. Ik heb het er echt doorheen moeten duwen, want ze had er geen zin in. De kaft ziet er niet aantrekkelijk uit en het verhaal over een kolenmijn in Kerkrade spreekt ook niet tot de verbeelding. Om haar te overtuigen heb ik echt alles uit de kast moeten trekken en zijn we de eerste hoofdstukken samen gaan lezen. Dat werkte.''

Dat brengt ons bij een belangrijk middel om kinderen aan het lezen te krijgen: voorlezen. ,,Het stempel kinderachtig mag daarvan af'', vindt de leerkracht. ,,Iedereen weet wel dat voorlezen voor kleine kinderen belangrijk is. Maar ook in groep 8 is het nog heel nuttig. Niet alleen leren ze nieuwe woorden in context, maar ook kunnen ze het gelijk vragen als ze een woord niet kennen.''

Het belangrijkste vindt Steenhoff evenwel dat kinderen met meer verschillende emoties in aanraking komen. ,,Dat klinkt zweverig, maar dat is het niet.'' Het gaat erom in welke mate je jezelf als lezer verliest in een verhaal. ,,Dan raak je als het ware bevriend met de personages en leer je ze kennen. Kinderen komen zo met personages met een ander karakter of andere visie in aanraking die ze in de echte wereld misschien nooit zouden tegenkomen. En die empathie projecteren ze vervolgens op de echte wereld.''

In de ideale situatie laat je kinderen als baby al kennismaken met lezen. ,,Maar dat lukt natuurlijk niet altijd. Ook op oudere leeftijd kan dat nog, maar hoe jonger het kind, hoe makkelijker het daarin zal meegaan. Zijn ze eenmaal puber, dan is het wel een ander verhaal. Een puber zet zich vaak tegen zijn ouders af, dus ook tegen lezen.''

Een kind dat niet graag leest, zal niet snel uit zichzelf een boek pakken. ,,Structuur is dan fijn. Bijvoorbeeld nog even lezen voor het slapengaan, of op een vaste avond in de week de tv uitzetten. Tijdens de vakantie zal dat niet altijd werken, want ik snap dat je geen zin hebt in strijd als je op de camping staat. Maar probeer hier afspraken over te maken.''

Je wekt de interesse van je kind voor een bepaald boek door erover te praten. Steenhoff: ,,Leerkrachten moeten naar mijn mening beroepsmatig betrokken zijn bij wat hun leerlingen lezen. Ouders moeten het zelf weten, maar ik denk dat veel praten over boeken een verrijking kan zijn voor de band met je kind en z'n leesplezier kan vergroten. Je wisselt interesses uit en laat zien dat je belangstelling hebt voor wat haar of hem bezighoudt.''